Cenevrə dirçəyi

Cenevrə dirçəyi
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Lamidlər Dəstə: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Dalamazkimilər Yarımfəsilə: Dirçəkkimilər Triba: Dirçəkkimilər Cins: Dirçək Növ: Cenevrə dirçəyi
Beynəlxalq elmi adı
Ajuga genevensis L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   32453 NCBI   1532251 EOL   579638

Cenevrə dirçəyi (lat. Ajuga genevensis) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin dirçək cinsinə aid bitki növü.

Qısa morfoloji təsviri

Çoxillikdir. Gövdəsi düz, 15-40 (60) sm hündürlükdə, hər tərəfi xovlu-tüklü, sadədir. Yarpaqları hər iki tərəfdən tüklü, kökətrafı yarpaqlar uzunsov-belvari, tərsyumurtavari və ya belvari-tərsyumurtavari, iri dairəvi dişli, saplağa daralan, çiçək əmələ gələnə yaxın quruyan, aşağı və orta yarpaqlar adətən uzunsov, yuxarı yarısında dairəvi-dişli, qaidə hissəsinə doğru pazvari daralan, oturaq; sonuncu yarpaqlar yumurtavari, üç bölümlü və ya üç dişlidir. Çiçəkləri 4-6 (8) sayda çiçək köbələrində, gövdənin uc hissəsində sünbülşəkilli çiçəkqrupunda toplanandır. Tac mavi, bəzən ağ və ya çəhrayıtəhər rənglidir. Fındıqcalar dəyirmi və torvari-qırışlıdır.

Yayılması

BQ qərbi, BQ şərqi, BQ Quba sahəsinin, Samur-Dəvəçi ovalığının, Qobustanın rayonlarında arandan orta, nadir hallarda yuxarı dağ qurşağına kimi yayılmışdır. Çəmənlərdə, kolluqlarda, çay kənarı, talalarda, bağçalarda, əkin sahələrində, suvarma kanalları boyunca, alaqlı yerlərdə bitir.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Ajuga vulgaris subsp. genevensis (L.) Rouy
• Bugula genevensis (L.) Crantz
• Teucrium genevense (L.) Crantz

Heterotipik sinonimləri

• Ajuga alpestris Dumort.
• Ajuga alpicola (Beck) Dalla Torre
• Ajuga alpina L.
• Ajuga cryptostylon Lagr.-Foss.
• Ajuga foliosa Tratt.
• Ajuga genevensis var. alpicola Beck
• Ajuga genevensis var. alpina (L.) Nyman
• Ajuga genevensis var. arida Fr.
• Ajuga genevensis var. cryptostylon (Lagr.-Foss.) Nyman
• Ajuga genevensis var. elatior Fr.
• Ajuga genevensis var. foliosa (Tratt.) Beck
• Ajuga genevensis var. frigida Dumort.
• Ajuga genevensis var. glabrifolia St.-Lag.
• Ajuga genevensis var. grossidens Briq.
• Ajuga genevensis var. integrifolia Sanio
• Ajuga genevensis var. longifolia Klett & Richt.
• Ajuga genevensis var. longistyla St.-Lag.
• Ajuga genevensis var. rosea Gaudin
• Ajuga glabrifolia (St.-Lag.) Bonnier
• Ajuga interrupta Dulac
• Ajuga lanata Mart. ex Steud.
• Ajuga latifolia Host
• Ajuga montana Rchb.
• Ajuga pyramidalis M.Bieb.
• Ajuga rugosa Host
• Ajuga vulgaris subsp. alpina (L.) Rouy
• Ajuga vulgaris subsp. foliosa (Tratt.) Rouy
• Bugula alpina (L.) All.
• Bugula tomentosa Gilib.